شهر بادگیرها، عروس کویر، شهر دوچرخه‌ها یا شهر زیبای یزد، به عنوان اولین شهر خشتی جهان و دومین شهر تاریخی جهان شناخته می‌شود. این شهر مکان‌های دیدنی بسیار زیادی دارد که در این نوشته به معرفی ۱۵ تا از آن‌ها می‌پردازیم.

۱. مجموعه امیرچخماق

امیرچخماق یزد، مجموعه‌ای است از میدان، تکیه، بازار، آب‌انبار و مسجد که بسیار دیدنی است. قدمت این مجموعه به دوره تیموری (قرن نهم) برمی‌گردد. این مجموعه به دست جلال‌الدین امیرچخماق ساخته شده که در آن زمان حاکم شهر بوده است. تکیه امیرچخماق از این مجموعه، در سال ۱۳۳۰ ثبت ملی شده است. برای دسترسی به این مجموعه به خیابان امام، میدان امیر چخماق مراجعه کنید.

۲. مسجد جامع یزد

مسجد جامع یزد بنای بی‌نظیری است که در سال ۱۳۱۳ ثبت ملی شده است. این بنای بسیار زیبا در ضلع غربی خیابان امام خمینی و یکی از محله‌های قدیمی یزد ساخته شده است. مسجد جامع یزد دارای یک ایوان مرتفع، دو شبستان، دو گرم خانه، گنبدخانه، دو پایاب و یک صحن بزرگ به شکل مستطیل است. مسجد جامع یزد ۶ ورودی دارد و هر کدام در قسمت‌های مختلف مسجد قرار گرفته‌اند.

۳. کاروانسرای زین‌ الدین

کاروانسرای زین‌الدین یزد ۴۰۰ سال قدمت دارد و به دستور شاه عباس ساخته شده بود. کاروانسرا در دو طبقه ساخته شده و مصالح ساخت آن آجرهای خشتی است. کاروانسرای زین‌الدین در ۶۰ کیلومتری جاده یزد-کرمان است. در سال ۲۰۰۶، سازمان یونسکو جایزه‌ بهترین بنای بازسازی شده را به کاروانسرای زین‌الدین اهدا کرد.

۴. یخچال خشتی میبد

در فاصله ۵۰ کیلومتری شمال یزد، یخچال خشتی میبد قرار گرفته که بنایی برای ساخت و تولید یخ بوده است. داخل یخچال‌ها معمولا سه بخش اصلی با نام‌های دیوار سایه‌انداز، حوضچه‌ تولید یخ و مخزن یخ وجود داشته است. در ساخت بنای این یخچال، از خشت و گل استفاده شده است. خشت و گل بهترین عایق بوده، چرا که مانع ورود گرما و خروج سرما می‌شده است. یخچال خشتی میبد مربوط به دوره قبل از قاجار (احتمالا صفویه) و بزرگترین یخچال در نوع خود است.

۵. خانه لاری‌ ها

خانه لاری‌ها در یزد، بنایی متعلق به دوره قاجار است. این خانه حدود ۱۵۰ سال پیش ساخته شده و مالک آن حاج محمد ابراهیم لاری بوده است. این عمارت، ۶ باب خانه با معماری خانه‌های کویری دارد که در گذشته از آن به عنوان خانقاه نعمت‌اللهی استفاده می‌شد. خانه لاری‌ها در بهمن ۱۳۷۵ ثبت ملی شده است. برای دسترسی به خانه لاری‌های یزد، به خیابان امام خمینی، محله فهادان مراجعه کنید. این عمارت در نزدیکی عمارت کلاه فرنگی قرار دارد.

۶. هشت باغ دولت آباد

باغ دولت‌آباد یزد یکی از زیباترین باغ‌های ایرانی است که در خیابان شهید رجایی این شهر، در مرکز شهر قرار دارد. برای ورود به باغ باید از یک هشتی نسبتا بزرگ عبور کرد که صنایع دستی یزد در آنجا به فروش می‌رسد. بنای باغ دولت‌آباد یادگاری به جای مانده از دوران افشاریه و زندیه است. فضای سبز، درختان میوه و گل‌های بسیار زیبا در محوطه باغ، فضای بی‌نظیری را ایجاد کرده است. باغ دولت‌آباد شامل عمارت سردر، ساختمان هشتی و بادگیر، عمارت بهشت آیین و تالار آیینه، عمارت تهرانی، آب‌انبار و باغ ناصر است. این باغ همچنین بادگیر مرتفعی دارد که بلندترین بادگیر جهان به شمار می‌آید. 

۷. موزه آیینه و روشنایی یزد

موزه آیینه و روشنایی یزد، تنها موزه تخصصی در رابطه با موضوع نور در ایران است. این موزه در سال ۱۳۷۷ خورشیدی بعد از تعمیراتی در خانه «صراف‌زاده» افتتاح شد. در این موزه می‌توانید انواع پیه‌سوز، شمع‌سوز، نفت‌سوز و اشیای برقی را ببینید. اشیای موزه از جنس سفال، شیشه، برنج، مس و برنز هستند. ساختمان این موزه کوشکی در میان باغ است که در زمان پهلوی اول ساخته شده است. این موزه در یزد، خیابان کاشانی، رو به روی بوستان هفت تیر قرار دارد.

۸. حمام خان یزد

حمام خان یزد در سال ۱۲۱۲ هجری قمری به دستور حاکم وقت یزد ساخته شد. این بنا در دوران قاجار ساخته شده و چون بیشتر بزرگان شهر از آن استفاده می‌کردند به «حمام خان» معروف شده است. این حمام در گذشته علاوه بر استفاده به عنوان محلی برای استحمام، جایی برای گذراندن اوقات فراقت، گفتگو، رفع خستگی، جمع شدن دوستان و حل و فصل مسائل زندگی بوده است. اما اکنون روح تازه‌ای در کالبد بنا دمیده شده و با تغییر کاربری آن به رستوران و چایخانه سنتی، گردشگران بسیاری را به این سو جذب می‌کند.

۹. برج خاموشان

برج خاموشان یزد در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی یزد قرار دارد. این بنا، دخمه یا دادگاه زرتشتیان بوده است. زرتشتیان طبق آیین و سنت خود، اموات خود را در دخمه‌ها قرار می‌دادند تا طعمه کرکس‌ها شوند. سپس استخوان‌های به جای مانده از اجساد را داخل فضای میان تهی دخمه می‌ریختند. این برج بر بلندای کوهی در منطقه صفائیه یزد قرار دارد.

۱۰. روستای خرانق

روستای خرانق در ۸۵ کیلومتری یزد قرار دارد. این روستا بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت دارد. درون روستا، قلعه‌ای قدیمی وجود دارد که تا ۲۰ سال پیش مسکونی بوده است. در کنار قلعه، قدمگاه حضرت امام رضا (ع) قرار دارد که به گفته مردم، این عمارت آخرین مکانی بوده که آن حضرت برای استراحت کاروان خود انتخاب کرده‌اند. مناره‌ای از قرن ۱۷ و کاروانسرایی در حومه‌ی روستا مرمت شده است که می‌توانید با هزینه‌ای مناسب در آنجا اقامت کنید.

۱۱. آب‌ انبار ۶ بادگیر

آب‌انبار ۶ بادگیر یکی از دیدنی‌های یزد است که ۱۸۰ سال قدمت دارد. این بنا از دوران قاجار به یادگار مانده است. این آب‌انبار، ۶ بادگیر دارد که ۳بادگیر آن قدیمی و ۳ بادگیر دیگر نوساز هستند. آب‌انبار ۶ بادگیر در میدان شهید بهشتی، خیابان دهم فروردین قرار دارد.

۱۲. آب‌ انبار گیو

آب‌انبار گیو یزد در سال ۱۳۲۰ ساخته شده است. این آب‌انبار در گذشته نقش مهمی برای تامین آب مورد نیاز مردم داشته است. آب‌انبار همان‌طورکه از نامش مشخص است، مکانی برای ذخیره آب بوده است. ذخیره آب به خصوص در مناطق کویری چون یزد، اهمیت بسیار زیادی داشته است. آب‌انبار گیو یزد از بناهای ساخته شده در دوران قاجار است. این آب‌انبار در سال ۱۳۷۵ ثبت ملی شده است. آب‌انبار گیو در محله‌ زرتشتیان، اطراف بلوار بسیج قرار دارد.

۱۳. آسیاب آبی اشکذر

آسیاب آبی دستگاهی بوده که برای آرد کردن گندم و غلات دیگر از آن استفاده می‌کردند که با سرعت و فشار آب کار می‌کرده است. آسیاب آبی اشکذر از بزرگ‌ترین آسیاب‌های ایران است. این آسیاب در دوره صفویه ساخته شده است و در گذشته، سنگ‌های آن با آب قنات همت‌آباد با قدرت زیادی کار می‌کرده است.

مقرنس کاری فضای داخلی، نقش‌های هندسی اطراف دیواره‌ها، آجرکاری محوطه اصلی آسیاب و صحن آسیاب آبی اشکذر که با ظرافت خاصی کار شده‌اند، این آسیاب را منحصربه‌فرد می‌کند. ویژگی خاص دیگر آسیاب اشکذر این است که در دل کویر ساخته شده و از این نظر در جهان بی همتا است.

کل مجموعه آسیاب اشکذر در زیر زمین ساخته شده است و آب مورد نیاز آسیاب از قنات های زیرزمینی و آب جاری شده در آن تامین می‌شود که از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این آسیاب به شمار می‌آید.

آنچه از این آسیاب بر روی زمین دیده می‌شود دروازه‌ طاقدار آجری است که به زیر زمین ورودی دارد. مجموعه اصلی آسیاب در عمق هفت متری زیر زمین ساخته شده است و پس از عبور از دالانی در زیر زمین می‌توانید به آن برسید.

این آسیاب در حاشیه غربی کویر یزد و در ضلع جنوب شرقی در فاصله ۲۰ کیلومتری یزد، در امتداد مسیر جاده اصلی رستاق قرار گرفته است که اشکذر را به بندر آباد و روستای مجاور متصلی می‌کند. آسیاب اشکذر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

۱۴. گنبد عالی ابرکوه

گنبد عالی ابرکوه که با نام گنبد علی هم شناخته می‌شود از بناهایی است که از دوران سلجوقیه باقی مانده است. در حال حاضر این بنا از سالم‌ترین بنای آن دوران محسوب می‌شود. ساختار گنبد عالی از سنگ و ساروج است. این گنبد در واقع گور امیر عمیدالدین شمس الدوله علی هزار اسب از خادمان دیلمان و مادرش بوده که به دستور فرزندش ساخته شده است.

۱۵. منار جنبان خرانق

اگر می‌خواهید تنها منارجنبان تمام خشتی دنیا را ببینید، درست آمده‌اید. منار جنبان خرانق یکی از دیدنی‌ترین منار جنبان‌های دنیا است که پیکره آن کاملا از خشت است. این منار جنبان با معماری خارق‌العاده‌اش مربوط به دوره ساسانیان است و از منارجنبان معروف اصفهان قدیمی‌تر است.

منارجنبان خرانق با فشار دست به حرکت در می‌آید و سه طبقه دارد. این بنا در ضلع شمالی مسجد جامع خرانق قرار دارد و قدمتی بیشتر از مسجد دارد. در این منار جنبان دو راه پله مجزا تعبیه شده که یکی برای بالا رفت و دیگری برای پایین آمدن است. نکته جالب این است که تکان خوردن این منار جنبان به وضوح قابل دیدن است. منار جنبان خرانق در ۶۵ کیلومتری اردکان و در مسیر طریق‌الرضا قرار دارد.

یزد یکی از استان‌هایی است که به سوغاتی‌های متنوعش معروف است. از آنجایی که تهیه‌ی سوغات برای نزدیکان یکی از بخش‌های جدانشدنی در سفر است. در ادامه با نمونه‌هایی از سوغات و صنایع دستی این استان آشنا می‌شویم.

سوغات یزد شامل دو دسته‌ی مواد خوراکی و شیرینی‌ها و صنایع دستی است. شیرینی‌های یزد بسیار معروف و لذیذ هستند. صنایع دستی متنوعی نیز در این استان عرضه می‌شود که خرید آنها به عنوان یادگاری و سوغات، خالی از لطف نیست.

شیرینی‌های یزد

استان یزد و به ویژه شهر یزد مرکز این استان به داشتن شیرینی‌های متعدد مشهور است.

حلوا ارده اردکان

حلوا ارده غذایی بسیار مقوی است که بیشتر در وعده‌ی صبحانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. مواد اصلی تشکیل‌دهنده‌ی حلوا ارده عبارت‌اند از کنجد، ارده، شکر، گلوکزمایع، شیرین‌کننده‌های مجاز خوراکی، اسید سیتریک، پودر سفیده‌ی تخم‌مرغ و آب چوبک، ارده، کنجد بدون پوست، بوداده و آسیاب شده‌ای است که روغن‌گیری نشده باشد.

حلوا ارده‌ای که در استان یزد به خصوص در شهرستان اردکان تولید می‌شود به دلیل اینکه فاقد هر گونه افزودنی شیمیایی است و هنوز به روش سنتی و تا حدودی دستی تولید می‌شود، طعم و مزه‌ای طبیعی دارد و نسبت به حلوا ارده‌ای که به روش صنعتی تولید می‌شود طرفداران بیشتری دارد.

کیک یزدی

کیک یزدی یکی از شیرینی‌های اصیل یزدی است که در این استان معمولا برای پذیرایی در مراسم مذهبی از آن استفاده می‌شود. مواد لازم برای تهیه‌ی این کیک لذیذ تخم‌مرغ، شکر، روغن جامد یا کره، آرد سفید، نمک میوه، جوش شیرین، بیکینگ پودر، ماست یا شیر، هل و در صورت دلخواه مقداری کشمش و خلال پسته است.

قطاب یزدی

یکی از معروف‌ترین و لذیذترین شیرینی‌های سنتی یزد، قطاب است. قطاب یزدی از دو بخش تشکیل شده یکی لایه‌ی خارجی و دیگری مغز داخلی. لایه‌ی خارجی این شیرینی نوعی نان شیرین سرخ شده در روغن است که خمیر آن از ترکیب آرد گندم، شیر یا ماست و زرده‌ی تخم‌مرغ تهیه شده و در روغن سرخ می‌شود و در نهایت در پودر قند غلطانده می‌شود. مغز داخلی این شیرینی ترکیبی از پودر بادام، پودر قند و هل است.

این شیرینی به دلیل وجود هل و پودر بادام ارزش غذایی بالایی دارد و طعم بی‌نظیر آن، قطاب را از سایر شیرینی‌های سنتی ایران متمایز می‌کند.

باقلوا

باقلوا یکی از شیرینی‌های پرطرفداری است که به اشکال گوناگون در کشورهای مختلف از جمله ایران، ترکیه، کشورهای آسیای میانه و قفقاز، برخی کشورهای عربی، یونان، قبرس و برخی مناطق روسیه تهیه می‌شود. مراکز عمده‌ی تولید این شیرینی در ایران شهرهای قزوین، تبریز و یزد هستند.

باقلوای یزد به شکل‌های گوناگون چون لوزی، مربع و لوله‌ای و با طعم‌های متفاوتی از جمله پسته‌ای، بادامی و نارگیلی تولید می‌شود. در تهیه‌ی این شیرینی از گلاب، شکر، هل، آرد، بیکینگ پودر، زرده‌ی تخم‌مرغ، خاک قند، شیر و روغن استفاده می‌کنند.

پشمک یزدی

شیرینی محبوب پشمک یکی دیگر از شیرینی‌های اصیل یزدی است که طرفداران زیادی به خصوص در میان بچه‌ها دارد. پشمک در واقع نوعی شیرینی حجیم است که از شکر تهیه می‌شود. گاهی به شکر مورد استفاده در فرآیند تولید پشمک، مواد دیگری مانند اسانس‌های میوه‌ها، قهوه، کاکائو و زعفران اضافه می‌کنند.

نقل

از دیگر سوغاتی‌های شیرین یزد، انواع «نقل» است. نقل در طول تاریخ از عملیات دراژه‌زنی انواع خشکبار با روکش شکر تولید می‌شده است که این کار حدود ۲۵ سال پیش به کمک دستگاه‌های دراژه‌زنی از حالت دستی خارج شد. نقل امروزی در واقع محصول ماشینی همان نقلی است که سال‌ها پیش با زحمت فراوانی به صورت سنتی تهیه می‌شد. امروزه نقل با طعم‌های متنوع (بهارنارنج، یاس، زعفران و...) و با مغز انواع خشکبار مانند گردو، بادام درختی وبادام زمینی تولید می‌شود.

استان‌های مختلف ایران انواع نقل خاص خود را عرضه می‌کنند اما نقل یزد عطر و طعم متفاوتی دارد. ترکیبات تشکیل‌دهنده‌ی نقل  شامل شکر، آب، بیدمشک، مغز گردو (یا هر نوع مغز دیگر)، وانیل و... است.

نقل را می‌توان با طعم و مغزهای متفاوتی تولید کرد که در این میان نقل گردویی محبوبیت و هم شهرت بیشتری دارد. از انواع نقل می‌توان به انواع گردویی، بادامی، پسته‌ای و خلال بادام با طعم‌های وانیلی، زعفرانی، گل محمدی، آلبالویی، گشنیز و  بیدمشک اشاره کرد. نقل به خاطر شیرین و نرم بودن می‌تواند جایگزین مناسبی برای قند در نوشیدن چای باشد.

شیرینی حاج بادومی یا حاجی بادام

این شیرینی یکی از شیرینی‌های سنتی ایران است که در استان‌های مختلف ایران به ویژه در یزد تولید می‌شود. در تهیه‌ی این شیرینی از موادی چون  مغز بادام، پودر قند، روغن جامد آب ‌کرده، آرد، پودر هل سبز و پودر پسته استفاده می‌کنند.

نان برنجی

نان برنجی یکی دیگر از شیرینی‌های سنتی ایرانی است که علاوه بر یزد در شهرهای مختلفی از جمله کرمانشاه و قزوین نیز تولید می‌شود. در تهیه‌ی این شیرینی که بین گردشگران کاملا شناخته شده است، از آرد برنج، آرد گندم، پودر شکر، روغن جامد، تخم‌مرغ، گلاب و هل استفاده می‌کنند. نان برنجی انواع گوناگونی از جمله نان برنجی ساده و نان برنجی زعفرانی دارد.

نان پنجره‌ای

نان پنجره‌ای یا شیرینی پنجره‌ای یا خاتون پنجره یکی از قدیمی‌ترین شیرینی‌های ایرانی است. مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن آرد سفید گندم، تخم‌مرغ، پودر نشاسته، گلاب و روغن است که با خاک قند تزئین می‌شود. در گذشته بسیاری از زنان این شیرینی را خودشان در منزل تهیه می‌کردند.

سوهان‌ آردی و سوهان خانی

سوهان آردی و خانی از انواع سوهان یزدی هستند که هر کدام مزه و طعم خاص خود را دارند و به شکلی متفاوت تهیه می‌شوند.

_{سوهان خانی}

سوهان خانی از مشهورترین سوهان‌هایی است که در یزد تهیه می‌شود. ترکیبات سوهان یزد آرد جوانه گندم، آردسفید، زرده تخم مرغ شکر، مغز پسته، روغن حیوانی، هل و دارچین است.

سوهان آردی نیز از موادی چون آرد، شکر، هل، زعفران، روغن و گلاب تهیه می‌شود.

انواع لوز

لوز یکی از شیرینی‌های سنتی ایران است که در شهرها و استان‌های مختلف با مواد متفاوتی تهیه می‌شود. یزد نیز یکی از شهرهایی است که انواع لوز را به عنوان سوغات عرضه می‌کند. از میان مشهورترین و محبوب‌ترین لوزهای یزدی، لوز بیدمشک، لوز بادامی و لوز نارگیل را می‌توان نام برد.

لوز بادام (بیدمشک)

در تهیه‌ی این لوز از پودر بادام، شکر، سفیده‌ی تخم‌مرغ، عرق بیدمشک و پودر پسته برای تزیین استفاده می‌شود. این لوز به دلیل وجود عرق بیدمشک در ترکیباتش بسیار معطر است.

لوز نارگیل

اصلی‌ترین ماده‌ی به کار رفته در این نوع شیرینی پودر نارگیل است است. تهیه‌ی این شیرینی در منزل هم بسیار ساده است و نیازی به فر ندارد. طرز تهیه‌ی این شیرینی درست مثل لوز بادام است با این تفاوت که به جای بادام، پودر نارگیل جایگزین می‌شود. لوز پسته نیز با افزودن پودر پسته به جای پودر بادام به همین شیوه تهیه می‌شود.

صنایع دستی

هر یک از استان‌های ایران به فراخور فرهنگ و شرایط اقلیمی صنایع دستی خاصی دارند. این استان کشور نیز به لحاظ صنایع دستی غنی است. در ادامه با برخی از آن‌ها آشنا می‌شویم که می‌توانید در سفر به یزد برای دوستان خود به عنوان سوغات تهیه کنید.

سفال و سرامیک

یکی از عمده‌ترین تولیدکننگان محصولات سفال و سرامیک ایران، میبد است که در استان یزد قرار دارد. سفال‌های این خطه به شکل‌های سفال ساده‌ی بدون لعاب، سفال لعاب‌دار و کاشی و سرامیک عرضه می‌شوند. نقوش سفال میبد بسیار دیدنی و البته منحصربه‌فرد هستند. نقش‌های اصیل مرغ و ماهی و خورشید خانم از رایج‌ترین نقوشی هستند که بر سفال‌های میبد نقش می‌بندند.

بخش عمده‌ی صنایع دستی یزد پارچه‌های مختلفی هستند که به سبک‌های گوناگون و با مواد اولیه‌ی متنوعی بافته می‌شوند. در ادامه با چند نمونه از آن‌ها آشنا می‌شویم.

دارایی‌بافی

دارایی‌یافی یکی دیگر از صنایع دستی یزد است که قدمت زیادی در این منطقه دارد و البته امروزه به فراموشی سپرده شده است و به سختی در دل کوچه و بازار یزد می‌توان نشانی از آن پیدا کرد. دارایی‌بافی یزد که قدمتی ۸۰۰ ساله دارد نوعی پارچه است که از ابریشم و رنگ‌های طبیعی تولید می‌شود. از آنجا که در قدیم فقط کسانی که دارای تمکن مالی بودند می‌توانستند پارچه‌های دارایی‌بافی را تهیه کنند، به این صنعت دارایی‌بافی می‌گویند. پارچه‌ی دارایی در گذشته برای رولحافی، بقچه، بقچه سوزنی و آستری لحاف بوده است و اکنون بیشتر برای روتختی و رومیزی‌های سنتی استفاده می‌شود.

شاید توجه بیشتر به صنایع دستی و تهیه‌ی آنها به عنوان سوغات بتواند رونق گذشته را به این بافته‌های زیبا برگرداند و کمکی به چرخه‌ی تولید آنها باشد.

ترمه

هنر ترمه‌بافی حدود چهارصد سال سابقه دارد. زردتشتیان آن را در دوخت نوعی شلوار برای جشن‌ها استفاده می‌کردند. ترمه پارچه‌ای است که تار آن ابریشمی و پودش نخ، پشم، کرک الوان و ابریشم است. بافت ترمه در گذشته با انگشت انجام می‌شد و از این رو به انگشت‌باف هم شهرت داشت ولی بعدها این کار به صورت نیمه‌دستی انجام شد و برای بافت آن از دستگاه‌های مخصوصی استفاده می‌کردند. بته و جقه، طرح شاه عباسی و شاخ گوزنی طرح‌های رایج مورد استفاده در بافت ترمه‌ها هستند. همچنین انواع مختلف محصولات ترمه عبارت‌اند از شال بندی، شال چارقدی، شال راه‌راه، شال اتابکی، شال محرمات، شال رضایی، شال کشمیری، شال یزدی و… بازار ترمه امروزه در شهر یزد رونق خوبی دارد و این محصول زیبا را می‌توان به عنوان سوغات تهیه کرد.

شعربافی

شعربافی هم یکی دیگر از هنرهای سنتی یزد است که تا سال‌ها قبل رونق زیادی داشته است. در ابتدا این هنر توسط زنان روی دستگاه‌های چوبی انجام می‌شد و کمکی به اقتصاد خانواده بود اما بعد از مدتی به صورت کارگاهی درآمد و مردان هم به این هنر مشغول شدند. این هنر سنتی و زیبا نیز به مرور زمان به دست فراموشی سپرده شده است.

شمد

شمد پارچه‌ای نازک است که در بافت آن از ابریشم مصنوعی (ویسکوز) یا نخ پنبه‌ای استفاده می‌کنند و به عنوان روانداز در فصل تابستان استفاده می‌شود. در بافت شمد از طرح‌های ساده و چهارخانه استفاده می‌کنند.

چادرشب

بافت چادرشب در شهرستان یزد، اردکان و بخش زارچ رایج است. دو نوع چادرشب وجود دارد؛ نوع اول آن نازک و منقوش است و به نام چادرشب رختخواب‌پیچ معروف است و نوع دوم آن ضخامت بیشتری دارد و چادرشب صحرایی نام دارد و برای حمل علوفه و محصولات کشاورزی استفاده می‌شود و دارای نقش‌های راه‌راه است.

زیلو

زیلو یکی از قدیمی‌ترین صنایع دستی یزد است که قدمت آن به دوران پیش از اسلام بر می‌گردد. همچنین زیلو یکی از کالاهای تجاری ایران نیز بوده است. این زیرانداز به علت خنکی، در فصل تابستان بسیار مورد استفاده قرار می‌گرفته است. یکی از مهم‌ترین مراکز زیلوبافی شهر میبد یزد است که قدیمی‌ترین زیلو در حال حاضر به این منطقه نسبت داده می‌شود و می‌توان آن را در مسجد جامع شهر میبد دید.

نخ مورد استفاده در بافت زیلو پنبه است و طرح‌های بسیار زیبایی مانند زلفک، رکنه دونی، هشت‌پر بزرگ و کوچک، بند رومی و کلید بر آن زده می‌شود. رنگ آبی و سفید از رنگ‌های غالب در بافت زیلوها هستند و گاهی از رنگ نارنجی، قرمز و سبز هم در بافت آنها استفاده می‌کنند. رنگ‌های به کار رفته در بافت زیلوها رنگ‌های طبیعی هستند که از گیاهانی مانند روناس، پوست گردو و … به دست می‌آیند.

شهر یزد یکی از محبوب‌ترین شهرهای توریستی ایران است و سالانه پذیرای افراد زیادی از داخل و خارج کشور است. این نوشته را به معرفی شهر یزد اختصاص داده‌ایم تا اگر خواستید به آن سفر کنید، آشنایی بیشتری با این شهر قدیمی و محبوب داشته باشید. 

شهر یزد

شهر یزد یکی از زیباترین شهرهای ایران است که مرکز استان یزد می باشد، این شهر در بین رشته کوه های شیرکوه و خرانق و در دشتی به نام یزد اردکان واقع شده است . شهر یزد یکی از تاریخی ترین شهر های ایران است که اولین صندوق امانات جهان در حدود ۱۷۰۰ سال پیش در این شهر ساخته شده است، این شهر از لحاظ علمی نیز در ایران سرآمد می ‌باشد و در سال های اخیر این شهر آمار بیشترین پذیرش در کنکور سراسری کشور را داشته است.  یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری این شهر بافت قدیمی آن است که امروزه نیز می‌ توانید آن را در این شهر مشاهده کنید.

نام گزاری این شهر 

نام این شهر به معنای سرزمین مقدس و یا شهر خدا می باشد که در طول تاریخ در سفرنامه ها و سیاحت نامه های فراوانی می توانید نام یزد را مشاهده کنید، در طول تاریخ مدارک بسیار زیادی وجود دارد که یکی از اولین مناطقی که آریایی ها در آن حضور پیدا کردند این شهر می باشد. یکی از بزرگترین قوم هایی که بر این منطقه حکومت کردند قوم اتابکان بودند که نزدیک به ۱۴۰ سال در این منطقه حکمرانی میکردند. بعد از آنها مغول ها و بعد از آن های حاکمان آل مظفر موفق شدند که در این منطقه حکمرانی کنند و در نهایت نیز تیموریان و صفویان حکمرانی بر این منطقه را به عهده گرفتند.

در دوره زندیه و قاجاریه حاکمان بسیار زیادی بر منطقه یزدگرد که امروزه با نام شهر یزدان را می شناسید حکمرانی کردند. شهر یزد با دارا بودن بیش از ۵۰۰ هزار نفر جمعیت یکی از پرجمعیت ترین شهر های ایران به شمار می آید.

جغرافیا و آب و هوای شهر یزد

شهر یزد یکی از شهر های گرم و خشک کشور ایران می باشد که در بین دو کوه شیرکوه و خرانق واقع شده است، این شهر در واقع در یک دشت بین دو کوه واقع شده است که همین موضوع باعث خشکی بیش از حد این شهر شده است.  شهر یزد با برخی از شهرهای بزرگ از جمله میبد، اردکان، بافق، اصفهان، تفت، ابرکوه و مهریز همسایه می باشد، ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۲۰۰ متر است. قرار گرفتن در یک موقعیت نامناسب طبیعی باعث شده است تا این شهر شاهد میانگین بارش کمی در طول سال باشد و به دلیل گرمای شدید و تبخیر فراوان و همچنین دور بودن از دریا آب و هوای مناسبی نداشته باشد. این شهر در فصل تابستان آب و هوای بسیار گرمی دارد، نوسان شدید دمای هوا بین شب و روز مشکلات بسیار زیادی را برای مردم این شهر به وجود می‌آورد.

دین و فرهنگ مردم شهر یزد

زبان رسمی مردم شهر یزد فارسی است و آنها با لهجه یزدی صحبت می کنند، بدون شک می توان لهجه یزدی را یکی از زیباترین لحظه های زبان فارسی دانست که برخلاف بسیاری از گویش ها و لهجه های دیگر در سایر شهرهای ایران این لهجه در شهر یزد حفظ شده است و بسیاری از مردم با همین لهجه صحبت می کنند. بیشتر مردم شهر یزد مسلمان هستند و پیرو مذهب شیعه می باشند با این حال اقلیت های مذهبی از جمله زرتشتیان و یهودیان نیز در این شهر زندگی می‌ کنند. شهر یزد یکی از صنعتی ترین شهرهای ایران است که مردم آن در صنایع بسیار زیادی فعالیت دارند که از جمله این صنایع می توان به نساجی فرش، نساجی پارچه های طرحدار و ساده و همچنین فعالیت در زمینه صنایع فولاد و معادن آهن اشاره کرد.

بی شک یکی از مهمترین موارد محبوبیت شهر یزد به عنوان یک شهر توریستی در میان گردشگران معماری بسیار زیبای این شهر می باشد که نشان دهنده فرهنگ و تمدن بالای این شهر می باشد، استفاده از بادگیر ها و مناره ها و گنبد ها در معماری داخلی شهر باعث شده است که جلوه فوق العاده زیبایی به شهر یزد داده شود.

غذاهای محلی یزد

قیمه نخود یا قیمه یزدی یکی از غذاهای محلی بسیار خوشمزه شهر یزد است که در آن به جای لحظه از نخود استفاده می شود، دستور پخت این غذای محلی خوشمزه کاملا مشابه قیمه معمولی می باشد فقط تنها تفاوت آن این است که به جای لپه  در آن از نخود استفاده می شود و ادویه های آن کمی متفاوت است.

آبگوشت گوجه بادمجان یکی دیگر از غذاهای بسیار خوشمزه محلی شهر یزد است که مواد اولیه آن شامل ماهیچه گوسفند، بادمجان، لپه، غوره و …  می باشد. این غذا روزها یکی از خوشمزه ترین غذاهای یزدی است که در بیشتر رستوران های این شهر نیز طبخ می ‌شود.

کوفته لپه یک فضای بسیار خوشمزه یزدی است که بسیار شبیه به کوفته تبریزی می باشد، در ساخت این غذا از مواد اولیه ای همچون گوشت چرخ کرده، تخم مرغ خام و تخم مرغ پخته شده، سبزی معطر، زرشک، کشمش، پیاز سرخ کرده، رب گوجه فرنگی و ادویه مخصوص استفاده می شود.

سوغاتی های شهر یزد

حلوا ارده یکی از سوغاتی های بسیار خوشمزه شهر یزد است که یک خوراکی بسیار مفید است، این خوراکی خوشمزه از کنجد، ارده، شکر، گلوکز مایع، شیرین کننده های خوراکی، اسید سیتریک و پودر سفیده تخم مرغ به وجود می آید.

کیک یزدی یک نوع شیرینی بسیار خوشمزه است که از جمله شیرینی های اصیل این شهر به شمار می آید. این کیک بیشتر در مراسمات مختلف شهر یزد پخته می‌شود،  مواد لازم برای پخت کیک یزدی عبارت است از آرد سفید، روغن جامد یا کره، بکینگ پودر، جوش شیرین و ماست یا شیر و … .

باقلوا نوعی شیرینی بسیار خوشمزه می باشد که در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران و ترکیه پخته می شود، اگر قصد خرید باقلوا دارید به شما توصیه می کنیم به هیچ وجه خرید باقلوای تازه یزد را از دست ندهید چرا که در پخت باقلوای شهر یزد از دستورالعمل خاصی استفاده می شود که تهمت لذیذی را به آن می بخشد.

جاذبه های گردشگری طبیعی شهر

باغ دولت آباد یزد یکی از جاذبه های گردشگری شهر یزد است که به همراه هشت باغ دیگر ایرانی به ثبت آثار جهانی یونسکو رسیده اند، درون این باغ یک عمارت بسیار بزرگ قرار دارد که مانند الماسی در میان آن می درخشد. این باغ یکی از قدیمی ترین باغ های ایران است که دارای قدمتی ۲۶۰ ساله می باشد، این باغ در محیطی به مساحت ۶.۴ هکتار ساخته شده است. بوستان ناجی یکی دیگر از باغ های معروف ایرانی است که در شهر مشهد واقع شده است، این باغ در زمان قاجار یک باغ خصوصی بود اما بعد از آن که به شهرداری واگذار شد تبدیل به یک بوستان بسیار زیبا شد که ورود عموم مردم به آن آزاد است.

در عمارتی که درو این باغ قرار دارد یک تالار بادگیر، دو اتاق و بخش های مختلف دیگری نیز قرار دارد که می توانید از آن ها نیز دیدن کنید. این باغ در بلوار شهید حسن دشتی واقع شده است که دسترسی به آن بسیار راحت و آسان می باشد.

جاذبه های گردشگری تاریخی

میدان وقت الساعت یکی از جاذبه های گردشگری تاریخی شهر یزد می باشد که جزء بزرگترین برج های ساعت ایران است، به گفته تاریخ شناسان قدمت این برج به زمان  قاجاریه باز می‌گردد. معماری بسیار زیبای این برج باعث شده است که در شهر یزد تبدیل به یکی از محبوب ترین جاذبه های گردشگری شود.

خانه لاری ها یکی از جاذبه های گردشگری تاریخی شهر یزد است که دارای قدمتی 150 ساله است، در زمان های قدیم لاری ها که یک قوم در فارس بودند برای تجارت به این منطقه سفر می کردند که در نتیجه این سفرها تصمیم گرفتند که در شهر یزد یک عمارت بزرگ بسازند تا اقامت آنها در این شهر راحت تر شود، امروزه این عمارت با نام خانه لاری ها شناخته می شود.

 آتشکده ورهرام یک آتشکده بسیار معروف در این شهر می باشد که به گفته بسیاری از تاریخ شناسان بیش از 1500 سال است که شعله این آتشکده خاموش نشده است، این آتشکده در واقع محلی برای عبادت زرتشتیان در زمان آریایی ها و بعد از آن بوده است که امروزه تبدیل به یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری این شهر شده است.

جاذبه های گردشگری فرهنگی و دینی 

مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر یکی از جاذبه های گردشگری بسیار زیبای شهر یزد می باشد که در سال 631 ساخته شده است، همان طور که از نام این مکان پیداست در گذشته به دو طریق از این محل استفاده میشد، این مدرسه در حدود 700 سال پیش یک محل مناسب برای تحصیل در شهر یزد بود که در زمان حمله اسکندر به این شهر تبدیل به یک زندان بزرگ به نام زندان اسکندر شد.

 مسجد جامع شهر یزد یکی از بی نظیرترین بناهای شهر یزد می باشد که دارای معماری فوق العاده زیبایی است، این مسجد زیبا در دل کویر واقع شده است و سالانه توریست های بسیار زیادی از آن دیدن می کنند. قدمت این مسجد به 100 سال قبل باز می گردد و بسیاری از تاریخ شناسان اعتقاد دارند که این مسجد در حکومت ساسانیان به عنوان یک پایه اساسی شناخته می شد.

تفریح در این شهر

شهربازی سرزمین ستاره های یزد یکی از مکان هایی است که می توانید تجربه فوق العاده ای را در آن داشته باشید، این شهربازی اولین شهربازی مدرن در شهر یزد است که در مساحتی 2000 متری ساخته شده است. این شهربازی دارای یک امکانات بسیار زیادی می باشد که به همین علت تبدیل به یکی از مهمترین مکانی های تفریحی یزد شده است. اگر علاقه مند به رفتن به سینما هستید سینما تک یزد می تواند یک گزینه مناسب برای شما باشد، این سالن دارای ظرفیتی 400 نفری می باشد که دارای 6 سالن مختلف است. در این سینما از تجهیزات بسیار مدرنی ساخته شده است که آن را تبدیل به یکی از بهتری رستوران های شهر یزد کرده است.

 پارک کوهستان یزد یکی دیگر از جاذبه های تفریحی شهر یزد می باشد، این پارک در واقع یکی از مهمترین مکان های تفریحی یزد است که سالانه توریست های بسیار زیادی به آن مراجعه می کنند. در این پارک امکانات بسیار زیادی فراهم شده است که از جمله این امکانات می توان به مواردی از قبیل دریاچه مصنوعی، شهربازی، محل چادر زدن برای مسافرین، قرار دادن آلاچیق های متعدد در نقاط مختلف برای استراحت و … .

رستوران های شهر 

رستوران ترمه و ترنج یکی از معروف ترین رستوران های این شهر است که چلوکباب های فوق العاده ای را به مشتریان ارائه می دهد، این رستوران در محله فهادان یزد واقع شده است. کافه رستوران فوکا یکی دیگر از رستوران های معروف این شهر می باشد که دو منوی فارسی و انگلیسی را در اختیار شما قرار می دهد تا هر کدام که به آن تمایل داشتید را میل کنید، در این رستوران انواع غذاهای کلاسیک و سنتی سرو می شود که می توانید میل کنید. یکی از مهمترین ویژگی های رستوران فوکا دسرهای بسیار خوشمزه آن می باشد. 

رستوران مارکوپولو یک رستوران فوق العاده در خیابان مسجد جامع این شهر است که کیفیت بسیار بالای غذاهای این رستوران باعث شهرت بسیار زیاد آن شده است. کباب های این رستوران بسیار خوشمزه هستند  و در سراسر شهر یزد معروف می باشند. یکی از غذاهای سنتی شهر یزد که در این رستوران سرو می شود سوپ عدس یزدی می باشد که حتما به شما توصیه می کنیم آن را میل کنید.

آشنایی با مراکز خرید شهر

مرکز خرید آریا یک مرکز خرید معروف در شهر یزد است که در سال 1387 هجری شمسی ساخته شده است، این مرکز خرید دارای 5 طبقه می باشد که سه طبقه آن تجاری است. از جمله محصولاتی که در این مرکز خرید به فروش می رسد می توان به مواردی از قبیل پوشاک مردانه، کفش زنانه و مردانه، زیورآلات، شال و روسری، صنایع چرمی و … اشاره کرد. مرکز خرید شقایق یکی دیگر از مراکز خرید معروف شهر یزد است که دارای 4 طبقه می باشد که دو طبقه آن اداری و دو طبقه دیگر تجاری هستند، در این مرکز خرید نیز امکان خرید محصولاتی از قبیل انواع پوشاک زنانه و مردانه و بچگانه، لوازم آرایشی و بهداشتی مختلف با مارک های گوناگون، کیف و کفش و … برای مشتریان فراهم شده است.

 مرکز خرید الماس یک مرکز خرید دو طبقه در شهر یزد است که در آن محصولاتی مانند پوشاک زنانه، مردانه و بچگانه، کیف و کفش و لوازم آرایشی و بهداشتی به فروش می رسد، این مرکز خرید هر روز از ساعت 9 صبح الی 11 شب آماده ارائه خدمات به مشتریان می باشد.

آشنایی با هتل های شهر

هتل فهادان یزد یک موزه بسیار معروف در شهر یزد می باشد که در منطقه تاریخی این شهر واقع شده است و سالانه توریست های بسیار زیادی در آن اقامت می کنند، این هتل در واقع یک خانه قدیمی و تاریخی می باشد که امروزه به عنوان یک عمارت تبدیل به هتل موزه شده است، در این هتل علاوه بر امکانات فوق العاده می توانید از بافت قدیمی هتل نیز نهایت لذت را ببرید. هتل داد یکی دیگر از هتل های این شهر است که امکانات فوق العاده ای را برای مسافران فراهم می کند که از جمله این امکانات میتوان به دسترسی راحت به جاذبه های گردشگری شهر یزد، خدمات فوق العاده و تهویه مناسب اشاره کرد.